Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin düzenlediği “Uluslararası Orhan Gazi ve Kocaeli Tarihi-Kültürü Sempozyumu- V” devam ediyor. Sempozyumda Selçuk Üniversitesi Araştırma Görevlisi Hüseyin Şen ve Faruk Emre Özünlü Sultan Baba menkıbelerinin Vladimir Propp’un “Masalın Biçilimi” eserinden yola çıkılarak yapısal olarak çözümlenmesi sunumunu gerçekleştirdiler.
Hüseyin Şen sunumlarında Kocaeli’nin köklü tarihi ve İstanbul’u Anadolu’ya bağlayan manevi bir köprü vazifesi gördüğünü ve pek çok dini şahsiyetin türbesinin bulunduğu bir şehir olduğunu söyledi. Bu şahsiyetlerden birisi olan Kocaeli’nin Gölcük İlçesi Örcün köyünde türbesi bulunan Sultan Baba olduğunu ekleyen Şen, asıl adı İbrahim Ethem olan Sultan Baba’nın II. Mehmed döneminde yaşadığını ve hayatını ilim, irfan ile geçirdiğini, halk arasında pek çok kerameti anlatılan Sultan Baba menkıbeleri Türk Halk hikayelerinin de bir türüdür, dedi. Sunumlarında Sultan Baba menkıbelerinin bir araya getirdikleri çalışmalarından ve Vladimir Propp’un Masalın Biçilimi eserinde ortaya koyduğu yapısalcı ve çözümleyici yaklaşım ile değerlendirerek sunumu tamamladı.
MİNYATÜRLERDE ORHAN GAZİ
Türklerde resim ve minyatür sanatlarının tarihi, onların Orta Asya’da tarih sahnesine çıktıkları devirlere uzandığını belirten Kocaeli Üniversitesi Öğretim Görevlisi Pelin Güleda Karadeniz, Osmanlı minyatürünün daha çok anlatıma yönelik olduğunu vurguladı. Genellikle devlet büyüklerinin hayatını konu alan minyatürlerde padişahın tahta çıkışı, düğün, sünnet, cenaze törenleri ve savaş meydanları gibi konuların minyatürlerde tasvir edildiğini söyleyen Karadeniz , Orhan Gazi döneminde yapılan herhangi bir minyatüre ulaşılamadığını ancak XVI. Yüzyıla gelindiğinde Orhan Gazi dönemini konu alan nakkaş Ali Çelebi ve Nakkaş Osman’a ait minyatürlerin Hürname’de mevcut olduğunu iletti.
İSLAM’IN KABULÜ İLE GELİŞEN KLASİK SANATLAR
Kocaeli Üniversitesi Öğretim Görevlisi Yıldırım Karadeniz Kocaeli’nde bulunan birçok tarihi yapıda kalemişi tekniği ile yapılmış bezemeler görüldüğünü ve bu yapılar arasında konakların önemli bir yer tuttuğunu söyledi. Karadeniz söyleşisinde Kocaeli’nin Dilovası ilçesine bağlı Demirciler köyünde bulunan, Süleymaniye müderrisi Abdullah Şerif Ağa tarafından yapılan 1825 yılına ait Demirciler Konağı kalemişlerini ele aldı. Kalemişi sanatı kökeninde Orta Asya’da 8-9. Yüzyıllarda Türk Uygur sanatı ile başlamış ve Türklerin göçleri ile Anadolu topraklarına taşındığını söyleyen KARADENİZ Türklerin İslam dinini kabulü ile stilize motif ve kompozisyonların İslam sanatı ile olan birebir örtüşmesi, bu tarz desen ve uygulamaların gelişmesini sağlamıştır dedi. İslamın kabulü ile gelişen klasik sanatları Büyük Selçukludan başlayarak cumhuriyet sonrası ve günümüze kadar gelen tarihsel bir süreç yaşamıştır, yapıldığı dönemin üslubunu yansıtması bakımından çok önemli görülen konak bezemelerinin detaylı şekilde analiz edilerek gelecek nesillere doğru bir şekilde aktarılması sağlanmış olacaktır diyen Karadeniz Demirciler konağı kalemişi incelemeleri ile sunumuna devam etti.
NAKIŞLI CAMİLER İLE KOCAELİ ÖRNEĞİ
Osmanlı sanatında görülen en önemli değişimlerinden biri mimari süsleme alanında yeni bir süsleme olarak katılan kalemişi bezemeleri olduğunu ve ilk örneklerini dönemin başkenti Bursa’da verdiğini ve kısa sürede Anadolu ve Osmanlı’nın o dönemki coğrafi sınırlarında hızla yayıldığını anlatan Sanat Tarihçisi Esra Çelik hemen hemen tüm yapı gruplarında karşılaşılan bu bezemelerin önemli örneklerinin ise Kocaeli’nde bulunduğunu söyledi.
Başkent Bursa’ya ve daha sonra Başkent olan İstanbul’a yakın olması nedeniyle önemli bir konuma sahip olan Kocaeli gerek merkez ilçelerinde gerekse diğer ilçelerinde farklı tekniklerle yapılmış bezemeler sahip pek çok yapıya rastlandığını söyleyen Çelik yaptıkları çalışmada Kocaeli kültüründe önemli bir yere sahip olan İzmit’teki Orhan Camii, Akçakoca Camii, Fevziye Camii, Pertev Mehmet Paşa (Yeni Cuma) Camii, Saraylı Camii gibi 14. Ve 20. yüzyıllara ait dini mimari yapılarında yer alan Kalem işlerinin tarihsel süreç içerisinde ugradıkları değişimleri anlattı.
Bülten No: 447